အနည္းက်မႈမ်ား နည္းသြားႏိုင္ျခင္း။ ။ ျမစ္ေအာက္ပိုင္းေဒသမ်ားသို႔ ႏံုးအနယ္က်မႈမ်ား ေရာက္ရွိရန္ ပို၍ နည္းသြားေသာ ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စပါးက်ီဟု တင္စားၾကသည့္အရပ္တြင္ စိုက္ပ်ဳိးေရး အထြက္ႏႈန္းမ်ား က်ဆင္းသြားႏိုင္ပါသည္။ ေဒသ ခံလူထုမ်ား၏ စားေရရိကၡာ ဖူလံုေရးသာမက၊ ဤေဒသမွဆန္ကို မွီခို၍ တင္သြင္းစားေနၾကရသည့္ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူမ်ား၏ ရိကၡာဖူလံုေရးကိုလည္း ထိခိုက္ေစပါလိမ့္မည္။
ျမစ္၏ဇလေဗဒ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား။ ။ ျမစ္ေရစီးသည့္ ေရလံုးအင္အားေျပာင္းလဲသြားမႈေၾကာင့္ ေရတြင္ ဆားငန္ဓါတ္ သိပ္သည္းမႈ ပိုမ်ားလာႏိုင္ၿပီး ပို၍ ျမစ္အညာပိုင္းသို႔ ဆားငန္ေရ၀င္လာႏိုင္ပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ စိုက္သီးႏွံမ်ားကို ပို၍ထိခိုက္ေစပါလိမ့္မည္။
ရုတ္တရက္ႏွင့္ သဘာ၀မဟုတ္သည့္ ေရျမင့္တက္ျခင္းမ်ား။ ။ ျမစ္အထက္ပိုင္းဆည္မွ ေရလႊတ္ခ်လိုက္ျခင္း ေၾကာင့္ ရုတ္တရက္ႏွင့္ သဘာ၀မဟုတ္သည့္ ေရျမင့္တက္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚကာ ကမ္းပါးေျမမ်ား တိုက္စားျခင္း၊ ကၽြန္းမ်ားကို ဖ်က္ ဆီးပစ္ျခင္း၊ ျမစ္ေၾကာင္းတေလွ်ာက္ေန ျပည္သူမ်ားအတြက္ အႏၱရာယ္ၾကံဳရျခင္းမ်ား ျဖစ္ေစပါသည္။
ေရ၏ အရည္အေသြးေျပာင္းလဲသြားျခင္း။ ။ ဆားငန္ဓါတ္ေပါက္မႈ သို႔မဟုတ္ ရာသီအလိုက္ ေရစီးဆင္းမႈပံုစံ ေျပာင္း လဲသြားျခင္းေၾကာင့္ ရပ္ရြာမ်ား၏ ေရေလွာင္ကန္မ်ား ေသာက္သံုးမရ ျဖစ္ႏိုင္သလို၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးအတြက္လည္း အခက္ေတြ႔ ေစႏိုင္ပါသည္။
ငါးဖမ္းရရွိမႈ က်ဆင္းသြားျခင္း။ ။ ငါးမ်ား ေရႊ႔ေျပာင္းသားေပါက္မႈကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ငါး အေရအတြက္နည္းလာႏိုင္သည္။ ေဒသခံလူထုမ်ားအတြက္ အသားဓါတ္ ရရွိမႈနည္းလာႏိုင္သည္။ ဇီ၀မ်ဳိးကြဲမ်ား ႂကြယ္၀မႈ ကိုလည္း ထိခိုက္ေစႏိုင္သည္။
ဆည္က်ဳိးေပါက္မႈေၾကာင့္ ကပ္ေဘးသင့္ရျခင္း။ ။ ယခု တည္ေဆာက္ရန္ လ်ာထားသည့္ ဆည္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ငလွ်င္ျပတ္ေရြ႔ေၾကာ အေပၚတြင္ တည္ရွိေနၾကပါသည္။
ဤသို႔ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား တခုခုျဖစ္ေပၚခဲ့ပါက မ်ဳိးဆက္မ်ားစြာ မိမိဘာသာရပ္တည္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည့္ လူထုမ်ား၊ သူတို႔၏ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္မ်ား၏ မွ်ေျခအေနအထား ပ်က္ယြင္းသြားႏိုင္ပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း လုပ္ငန္းမ်ား ဆံုးရႈံးရျခင္း၊ ျပင္ပေဒသမ်ားသို႔ ေရႊ႔ေျပာင္းေနထိုင္ရျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဤသို႔ စိုးရိမ္ပူပန္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ျဖစ္လာႏိုင္သည့္ ျပႆနာမ်ားကို ျမစ္ေအာက္ပိုင္းေဒသတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားထံသို႔ ယခုတိုင္ အသိေပးျခင္း မရွိေသးပါ။ ဤဆည္စီမံခ်က္မ်ားအေၾကာင္းကိုလည္း ယခုတိုင္ အသိေပးျခင္း မရွိေသးပါ။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရာ တြင္ ပါ၀င္ခြင့္ရေရးဆိုသည္မွာ ပို၍ ေ၀းကြာေနေတာ့ပါသည္။
သံလြင္ျမစ္ေပၚတြင္ တည္ေဆာက္မည့္ဆည္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာ www.salweenwatch.org သို႔ သြားေရာက္ ၾကည့္ရႈႏိုင္ပါသည္။
သံလြင္ျမစ္ေအာက္ပိုင္းေဒသေန ျပည္သူမ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မည့္ ဆိုးက်ဳိးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ "တိမ္းေစာင္းမခံႏိုင္ ေသာ မွ်ေျခ" (In the Balance) အစီရင္ခံစာကို ဖတ္ရႈေစလိုပါသည္။
ျမစ္ေအာက္ပိုင္းေဒသသို႔ ထိခိုက္ႏိုင္ေသာ ဆိုးက်ဳိးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေယဘုယ်သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ဖတ္ရႈလို ပါက ကမၻာ့ဆည္မ်ားဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္ (WCD) ၏ အခ်က္အလက္ဘဏ္ www.dams.org သို႔ သြားေရာက္ ၾကည့္ရႈ ႏိုင္ပါသည္။
ကမၻာ့ဆည္မ်ားဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္ (WCD) က ျမစ္ေအာက္ပိုင္းေဒသမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေလ့လာခ်က္ကို ေအာက္ပါ ေနရာမ်ားတြင္ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါသည္။
http://www.dams.org/docs/kbase/contrib/soc195.pdf
"တိတ္ဆိတ္သြားသည့္ ျမစ္မ်ား။ ဧရာမဆည္ႀကီးမ်ား၏ ေဂဟေဗဒစနစ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး" စာအုပ္
The book Silenced Rivers: The Ecology and Politics of Large Dams
(for information http://www.internationalrivers.org/en/dam-basics/silenced-rivers-ecology-and-politics-large-dams)