Tuesday, November 1, 2011

ဒီေရေရာက္ လမုေတာမ်ား ဆံုးရႈံးရျခင္း

အဖ်က္အင္အားႀကီးမားေသာ နာဂစ္ဆိုက္ကလုန္း မုန္တိုင္းေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁၄၀,၀၀၀ ေက်ာ္ အသက္ဆံုးရႈံးရၿပီး၊ သို႔မဟုတ္ အမ်ားအျပား ေပ်ာက္ဆံုး သြားခဲ့ၾကရျခင္း၊ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ဆူနာမီ ေရလိႈင္းဒဏ္ကို ဆိုးဆိုးရြားရြားခံစားခဲ့ ၾကရျခင္းေၾကာင့္ ဒီေရေရာက္လမုေတာမ်ား အေရးပါပံုကို ကမၻာက အသိအမွတ္ျပဳမိလာၾကသည္။ ၎လမုေတာမ်ား သည္ ဒီေရရုတ္တရက္ျမင့္တက္လာမႈေၾကာင့္ ေသေၾကပ်က္စီးရမႈကို ကာကြယ္ေပးၿပီး ေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းေစသည္။ လမု ေတာမ်ားသည္ မုန္တိုင္းေၾကာင့္ ျဖစ္လာသည့္ ဒီေရရုတ္တရက္ျမင့္တက္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးထားသည့္ သဘာ၀ အတား အဆီးျဖစ္ၿပီး လူမ်ား၏ ေနအိမ္မ်ားကို ကာကြယ္ေပးသည္။ ကမ္းေျခအတြင္းပိုင္းရွိ လယ္ယာေျမမ်ား၏ ထုတ္လုပ္မႈကို လည္း တိုးတက္ေစသည္။

ဆိုက္ကလုန္း မုန္တိုင္းမ်ားႏွင့္ ေရလိႈင္းဒဏ္မွ ကာကြယ္မႈေပးရံုသာမက လမုေတာမ်ားက ျမစ္ေရမ်ားက သယ္ေဆာင္လာ ၾကသည့္ ေျမဆီအာဟာရမ်ားကိုလည္း အနယ္ထိုင္ေစ၍ ျပန္လည္သန္႔စင္ေပးသည္။ ၎သည္ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသ ေဂဟစနစ္တြင္ ထူးျခားအေရးပါသည့္ က႑မွေန၍ တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္ေပးလွ်က္ ရွိသည္။ ကမၻာ့ သဘာ၀ေတာရိုင္း မ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး သမဂၢ (IUCN) ၏ အဆိုအရ လမုေတာမ်ားရွိသည့္ ပင္လယ္ႏွင့္ဆံုရာ ျမစ္၀မ်ားသည္ လမုေတာ မရွိသည့္ ကမ္းေျချမစ္၀မ်ားထက္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္မႈစြမ္းအား ၄-၅ ဆမွ် ပို၍ မ်ားသည္ဟု ဆိုသည္။ လမုေတာမ်ား သည္ ဇီ၀သတၱသေဘာအရ ႂကြယ္၀စြာရွိေနျခင္းေၾကာင့္လည္း ပို၍ အေလးထားၾကသည္။

၀ါရွင္တန္အေျခစိုက္ ဒီေရေရာက္ လမုေတာမ်ားဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈ စီမံခ်က္ (Mangrove Action Project) အဖြဲ႔၏ အဆို အရ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ သုေတသနျပဳသူမ်ားက ဧရာ၀တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသရွိ ဒီေရေရာက္လမုေတာမ်ား၏ ၈၂. ၇၆% မွာ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္မွ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္အတြင္း ဆံုးရႈံးပ်က္စီးခဲ့ရသည္ဟု ေလ့လာေတြ႔ရွိေၾကာင္း ဆိုၾကသည္။ ဤအေျခအေနမွာ ကမၻာ တခုလံုးတြင္ ဒီေရေရာက္လမုေတာမ်ား ဆံုးရႈံးလာေနျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတိေပးလႈံ႔ေဆာ္ေနမႈႏွင့္လည္း ကိုက္ညီေန သည္။ လူမ်ား တိုးခ်ဲ႔ေနထိုင္လာၾကျခင္း၊ လမုေတာမ်ားကို မီးေသြးဖုတ္ရန္၊ ထင္းအျဖစ္သံုးရန္ ခုတ္ၾကျခင္း၊ ပုဇြန္ကန္မ်ား တည္ေဆာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီေရေရာက္ေတာမ်ား ဆံုးရႈံးပ်က္စီးေနၾကရသည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ဧရာ၀တီျမစ္ ၀ကၽြန္းေပၚေဒသ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ႏွင့္ တနသၤာရီတိုင္းရွိ ကမ္းရိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ ပ်က္စီးဆံုးရႈံးေနၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။

ဒီေရေရာက္လမုေတာမ်ားသည္ ဆားငန္ေရမဟုတ္ေသာ ျမစ္မွစီးဆင္းလာသည့္ ေရခ်ဳိကိုသာ မွီ၀ဲေသာေၾကာင့္ ေရခ်ဳိရရွိမႈ ပမာဏ ၎အပင္မ်ား၏ အျမစ္မ်ားတြင္ ေလွ်ာ့နည္းလာသည္ႏွင့္အမွ် လမုေတာမ်ား ေျခာက္ေသြ႔လာၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ဆားငန္ေရမ်ား တိုး၍၀င္လာၾကေသာေၾကာင့္၊ ေျမမ်ား တိုက္စားဆံုးရႈံးရမႈေၾကာင့္လည္း ထပ္၍ ပ်က္စီးဆံုးရႈံးရ ဖြယ္ရွိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီေရေရာက္လမုေတာမ်ားအေၾကာင္း ပိုမိုသိရွိလိုပါက ေအာက္ပါ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာတြင္ ၾကည့္ရႈႏိုင္သည္။ http://www.worldwildlife.org